گزارشی از مراسم بزرگداشت روز زن در ریاضیات

گزارش برنامه به قلم خانم سحر ایمانی

برنامه بزرگداشت روز زنان در ریاضیات، بالاخره در روز شنبه 21 اردیبهشت ماه برگزار شد. برنامه‌ای که از حدود دو ماه قبل جرقه‌های اولیه‌ی ضرورت برگزاری آن برای دانشکده علوم ریاضی دانشگاه، از سوی بزرگان و پیشکسوتان دغدغه‌مند گوش‌زد شده و با توجه به ثبت این روز به مناسبت زادروز زنده یاد دکتر مریم میرزاخانی در اتحادیه بین‌المللی ریاضیدانان، به اتفاق مقبول طبع خانواده دانشکده واقع شده بود.
هسته اولیه تصمیم گیرندگان برای نحوه برگزاری برنامه، پس از بررسی موضوعات مختلف، بالاخره تصمیم مهمی گرفتند و آن اینکه این برنامه به طور اختصاصی فرصتی برای بیان حرف‌ها و دغدغه‌های جامعه خانم‌ها در ریاضیات و به طور کلی در علم باشد. به این ترتیب کار آغاز شد!

از عده‌ای از دانشجویان خانم در داخل و عده‌ای در خارج از ایران خواسته شد که در قالب ویدئوهایی به بیان تجربه‌ها و دغدغه‌ها، و نیز به اشتراک گذاشتن آمال و خواسته‌هایشان برای دیگران بپردازند. از قضا ویدئوهای ارسال شده بسیار

گرامیداشت روز جهانی زنان در ریاضیات

روز 22 اردیبهشت، که روز تولد مریم میرزاخانی است، با پیشنهاد انجمن ریاضی ایران، به عنوان روز جهانی زن در ریاضیات انتخاب شده است. به همین مناسبت قرار است مراسمی در بزرگداشت این روز به همت گروه دختران ریاضی شریف، شورای صنفی دانشکده و انجمن علمی در روز 21 اردیبهشت از ساعت 17:30 در تالار 5 دانشگاه صنعتی شریف برگزار شود.

جنبه های شخصیتی مریم میرزاخانی

بعد از ضایعه درگذشت خانم دکتر مریم میرزاخانی، اطلاعات زیادی از رزومه علمی و موفقیت‌های چشمگیر ایشان منتشر شد اما به جنبه های شخصیتی این دانشمند، کمتر پرداخته شد. یکی از برنامه‌هایی که بعد از فوت ایشان به این موضوع پرداخت، برنامه «جهان‌آرا» بود. در این برنامه آقایان دکتر شهشهانی، دکتر نقشینه ارجمند و دکتر افتخاری حضور داشتند و با خانم دکتر یاسمن فرزان و آقای دکتر تابش گفتگوی تلفنی انجام شد: https://www.aparat.com/v/ueonP

صحبت‌های خانم دکتر فرزان در این برنامه از جنبه‌هایی برایمان جالب آمد و تصمیم گرفتیم در این‌جا آن را بیاوریم.

مسائل هزاره

هفت مسئله در سال 2000 از سوی موسسه ریاضی کِلِی به عنوان مسائل هزاره مطرح شدند که به حل هر یک از این ها جایزه یک میلیون دلاری تعلق می گیرد. تا زمان حاضر تنها یکی از این هفت مساله یعنی حدس پوآنکاره حل شده است. اثباتی از این حدس در سال 2003 توسط پِرلمان بر مبنای کارهای ریچارد هامیلتون داده شد. این اثبات در سال 2006 کامل شد و به همین دلیل نشان فیلدز به پرلمان تعلق گرفت اما وی از قبول آن امتناع ورزید. او همچنین جایزه یک میلیون دلاری موسسه کلی را نپذیرفت. آن طور که خود پرلمان گفته این جوایز ناعادلانه اند، چرا که سهم او در حل این مسئله بیشتر از هامیلتون نبوده است.

برای اینکه این مسئله را بیان کنیم ابتدا باید درکی از مفهوم فضای همبند ساده داشته باشیم. به طور شهودی یک فضا همبند ساده است اگر بتوانیم هر حلقه در آن را به یک نقطه جمع کنیم. مثلا حلقه روی کره در شکل زیر را می توانیم به یک نقطه جمع کنیم:

... WHAT IS

... WHAT IS عنوان یکی از ستون های مجله Notices انجمن ریاضی آمریکاست. این ستون که مخاطب آن دانشجویان تحصیلات تکمیلی هستند مفاهیمی از ریاضیات را به زبانی ساده و روان بیان می کند. این نوشته ها معمولا توسط اساتید دانشگاه آماده شده و در حدود سه-چهار صفحه هستتند. ستون این ماه درباره تقلیل بورل است که به ویژه برای منطق دوستان جالب خواهد بود. از قضا شماره این ماه شامل خاطراتی از دوستان و همکاران خانم میرزاخانی همراه با یک گزارش توصیفی از دستاوردهای ریاضی ایشان است.

یک آقایی به نام Armin Straub هم زحمت کشیده اند و ستون های شماره های مختلف را در یک جا جمع آوری کرده اند که می توانید آن ها را از اینجا ببیند.

نسبیت عام، در قاب سینما

فیلم میان ستاره ای (Interstellar) ساخته کریستوفر نولان فیلمی علمی-تخیلی است که داستان آن در زمانی از آینده رخ می دهد که زمین دچار طوفان های سختی می شود که در نتیجه آن محصولات کشاورزی کم کم از بین می روند و در نتیجه حیات بر روی کره زمین به خطر افتاده است. قهرمان اصلی داستان مردی است به نام کوپر که زمانی فضانورد ناسا بوده و اکنون به کشاورزی مشغول است. در اتاق دختر کوچکش، مورفی، کتاب ها خود به خود از قفسه ی کتاب می افتند و مورفی تصور می کند که شبحی در اتاقش است. اما یک روز پس از گرد و غبار شدیدی در شهر وقتی کوپر و خانوده اش به خانه پناه می آورند مورفی به خاطر می آورد که پنجره اتاقش را نبسته، او و پدرش بلافاصله به اتاق می روند و چیز عجیبی مشاهده می کنند. خاک هایی که وارد اتاق مورفی شده اند بر روی زمین به شکل موج پخش شده اند. کوپر بلافاصله درمی یابد که این امواج در نتیجه یک ناهنجاری گرانشی به وجود آمده اند.

گمانه زنی ها درباره فیلدز امسال

تا چند هفته دیگر برندگان جایزه فیلدز مشخص خواهند شد. مراسم اهدای جوایز در برزیل انجام خواهد شد و همان طور که احتمالا میدانید یکی از سخنرانان دعوت شده به این مراسم دکتر میثم نصیری از آی.پی.ام هستند. گمانه زنی های مختلفی هست که چه کسانی فیلدز امسال را از آن خود خواهند کرد. با یک گشت کوتاه در وب می توانید ببینید که نام یک نفر در صدر تمام لیست های ارائه شده است: پیتر شولز. پیتر شولز یک ریاضیدان آلمانی است که به خاطر کارش در هندسه جبری شمارشی، که از ابزارهای هندسی برای فهم معادلات چندجمله ای استفاده می کند، شناخته شده است. او در دوران دانش آموزی سه مدال طلا و یک مدال نقره در المپیاد ریاضی بدست آورد، دوره کارشناسی را در سه ترم به اتمام رسانید و در مدت کوتاهی پس از دوره دکتری توانست در ۲۴ سالگی استاد تمام شود.

او در تز دکتری خود مفهومی به نام فضاهای کامل شونده (Perfectoid Spaces) را معرفی کرد که به کمک آن توانست بخشی از حدس weight-monodromy را ثابت کند. او همچنین نقش مهمی در برنامه Langlands داشته است. برنامه Langlands شبکه ای از حدسیاتی است که نظریه اعداد، هندسه و آنالیز را به هم مرتبط می کند. دیوید نادلر، استاد دانشگاه برکلی، درباره او گفته است که پیتر شولز نقش کلیدی در آینده این برنامه خواهد داشت. او تا کنون جوایز معتبر بسیاری را درو کرده و اکنون انتظار می رود که یکی از برندگان نشان فیلدز امسال باشد. 

به بهانه سالگرد درگذشت مریم میرزاخانی

سلام

یکشنبه 24 تیرماه سالگرد درگذشت خانم پروفسور مریم میرزاخانی بود. جهت بزرگداشت ایشان نیز جلسه‌ای عمومی با حضور خانواده ایشان و دانشگاهیان و حتی دانش‌آموزان و اعضای بنیاد تازه تاسیس «مریم میرزاخانی» در دانشگاه شریف برگزار شد که در کانال گروه اطلاع‌رسانی شد.

بعد از درگذشت این ریاضیدان بزرگ، بعضی ریاضیدانان درمورد شخصیت علمی و اجتماعی ایشان نظرات خود را چه در مصاحبه‌ها و چه در نوشته‌های خود بیان کردند. یکی از نوشته‌هایی که به نظر ما جالب آمد، نوشته سام نریمان از فارغ التحصیلان دانشکده ریاضی دانشگاه شریف بود که سال گذشته منتشر کردند. این نوشته به دلیل توجه به موضوعات اجتماعی در جامعه ریاضی قابل توجه است:

 دکتر سام نریمان

ضایعه درگذشت خانوم میرزاخانی ما را امروز عمیقا متاثر کرد! فقدان بزرگان را باید به همه تسلیت گفت اما خاصتا برای خانواده شان خصوصا همسرشان ٬ دختر کوچکشان و پدر و مادرشان آرزوی صبر می‌کنیم…

‌ گمانم دانشجویان نسل ما اولین‌بار از نزدیک ایشان را درسخنرانی آی‌پی‌ام دیدند.